Waarom betalen mensen hun schulden niet?

Waarom betalen sommige mensen hun schulden terwijl anderen er de tijd voor nemen? Gedragseconomische aspecten en inzicht in maatschappelijke trends zijn een deel van het antwoord.

 

“We would never go into a bank and take out a loan for pizza and coffee and sneakers,” says the famous economist Dan Ariely. But by using their credit cards, some people accrue large debts for just these things, one at a time. In theory, a debt is a debt – in practice, our attitudes are much more complicated, as recent data shows.

Take the issue of cultural background: Depending on where they live, people feel different levels of guilt about owing money to friends, family, or credit institutions. As the 2017 EOS Debt Study shows, people in Russia and the USA feel a greater urge to repay the bank; in Germany, the duty to repay friends and family is stronger. That being said, the rate of paid debts has been increasing steadily over recent years, rising to a recovery rate of 83% in 2017.

Besluitvorming begrijpen aan de hand van gedragseconomie.

In tegenstelling tot traditionele economische modellen die ervan uitgaan dat mensen rationeel handelen, wilt de gedragseconomie schijnbaar irrationele beslissingen begrijpen. Onderzoek toont aan dat mensen anders met geld omgaan afhankelijk van de bron en de intenties die eraan vasthangen. Het is alsof ze verschillende rekeningen in hun hoofd openen om de verschillende soorten kosten te dekken. Dit soort ‘mentale boekhouding’ mag dan wel irrationeel zijn, het is tegelijk begrijpelijk dat iemand zijn onbetaalde facturen niet wilt betalen met geld dat hij voor zijn verjaardag kreeg.

Een ander voorbeeld van schijnbaar irrationeel gedrag: Waarom hebben sommige mensen schulden met hoge interesten maar sparen ze tegelijk geld op rekeningen met een lagere interest? Daar kunnen een aantal redenen voor zijn: misschien willen ze fondsen beschikbaar hebben voor onverwachte kosten. Misschien zijn ze bang dat ze minder druk zullen voelen om te sparen als ze hun schulden betalen met hun spaargeld. Misschien hebben ze niet genoeg financiële expertise of tijd om de nodige berekeningen te maken.

Hebben sommige mensen aanleg voor kredietrisico’s?

De EOS-schuldenenquête van 2017 deelt schuldenaren in verschillende categorieën op, in functie van hun houding ten opzichte van risico, kosten en terugbetalingen. Aan het ene eind van het spectrum bevinden zich de voorzichtige ‘schuldontwijkers’, ‘occasionele schuldenaren’ en ‘hypotheekschuldenaren’. Aan het andere eind de ‘zorgeloze schuldenaren’ en de ‘creditjunkies’

Voor de meeste schuldenaren is betaalbaarheid het probleem. Jörg Schweda, EOS Managing Director bij EOS Deutscher Inkasso-Dienst GmbH in Duitsland zegt: “Als we schulden kunnen herstructureren om ze betaalbaar te maken, dan kunnen we mensen aanmoedigen om stappen richting een schuldenvrij leven te zetten.” Wat betaalbaar dan precies betekent voor een individuele klant is een complexe combinatie van psychologische kenmerken en omstandigheden zoals het inkomen.

Hoe vaak de EOS-persona’s van schuldenaren voorkomen, verschilt enorm van land tot land: zo is slechts 3% van de Russen een creditjunkie, terwijl dit in de VS oploopt tot 15%. Dit alles suggereert dat culturele factoren een belangrijke rol spelen in het bepalen van persoonlijke kenmerken die op hun beurt een impact hebben op schuldgedrag.
Portrait photograph of Jörg Schweda, Managing Director of EOS Deutscher Inkasso-Dienst (DID)

Hoe het terugvorderingspercentage van schulden verhogen?

Professor Georg Felser, een psycholoog bij de universiteit in Harz baseert zich op gedragseconomie om te zeggen dat alle mensen verliezen willen vermijden maar hoe ze het terugbetalen van schulden ervaren, speelt hierbij een cruciale rol. Sommigen zien het terugbetalen van een schuld als een verlies. Anderen vinden het een winst omdat ze zichzelf ontdoen van bagage uit het verleden. Dit geldt vooral voor mensen die de behoefte hebben dingen ‘af te sluiten’.

“Het is voor een schuldvorderingsbedrijf belangrijk mensen aan te moedigen om te betalen”, zegt Schweda. Er is natuurlijk altijd een harde kern van mensen die nooit de intentie hadden om hun schulden terug te betalen. Schweda gaat verder: “Deze mensen zijn goed georganiseerd en vormen een ernstig probleem voor bedrijven die hun schulden moeten terugvorderen, vooral wanneer snelle kredieten via het internet hun leven gemakkelijker maken. Maar zo zijn er niet veel mensen. In het algemeen moet je schuldenaren perspectief bieden”, beveelt Schweda aan. “Als mensen geen uitweg uit de schulden zien, dan stoppen ze vaak redelijk snel met terugbetalen. Het uitwerken van een effectief schuldenbeheerplan loont de moeite en is kosteneffectief voor beide partijen. Het oplossen van geschillen is beter dan afdwingen.”

Massamedia en gemakkelijke financieringen maken schulden aantrekkelijker.

Naast individuele factoren spelen ook maatschappelijke fenomenen een rol. Schweda zegt: “Mensen ondervinden veel sociale druk om dure basisdingen te kopen om gewoon aanvaard te worden in de maatschappij. Denk maar aan smartphones of de juiste kleren. Schulden opbouwen kan snel gebeuren met creditcards, interestvrije financieringen en reclame die zegt dat je alles kunt hebben en er later voor kunt betalen.”

Hierbij speelt ook de voorkeur voor het heden mee. Voor de meeste mensen is het heden belangrijker dan de toekomst. Het plezier van een aankoop is sterker dan de onvermijdelijke pijn van het betalen via debet- of creditcard. Daarom zullen mensen sneller geneigd zijn iets te kopen omdat betalen met kaart pijnloos aanvoelt. Maar wanneer het tijd is om te betalen is deze pijn losgekoppeld van het plezier in het verleden. Daardoor zijn ze minder geneigd te betalen.

Volgens de Britse Financial Conduct Authority worstelen 3,3 miljoen Britten met aanhoudende schulden. Dat wilt zeggen dat ze over een periode van 18 maanden meer interesten en kosten betalen dan hun schulden verminderen. Is het mogelijk dat sommige bedrijven actief winst najagen door mensen in schulden te houden?

“Dit is om een aantal redenen geen leefbaar businessmodel. Maar ook al was het dat wel, dan zou het onethisch zijn”, zegt Schweda als expert voor de Duitse markt. “De financiële industrie zou mensen moeten helpen om komaf te maken met hun schulden, en ze niet in die situatie houden.

Personalisatie is een betere aanpak.

Schweda is voorstander van een aanpak om maat om mensen te helpen. “De maatschappij verandert en dus moet ook incasso veranderen. Dat wilt zeggen: met mensen communiceren via het medium dat het best bij hen past en een taal gebruiken die ze begrijpen en hen aanspreekt.” Investeringen in technologie helpen EOS hierbij meer en meer, zegt hij: “Vooruitgang zoals nieuwe technologieën helpen ons betaalplannen op maat van individuele behoeften te maken. Artificiële intelligentie is hier een mooi voorbeeld van.” Hij zegt dat een deel van het antwoord ook schuilt in het vermijden van leningen aan mensen die niet kredietwaardig zijn. Heel wat instellingen die leningen of kredieten verschaffen, maken nu al gebruik van geavanceerde technologie om kredietwaardigheid te bepalen.
In order to calculate repayment plans acceptable for customers, these should be as personal as possible to them. With the help of artificial intelligence, technologies are becoming more and more advanced in tailoring the repayment to personal needs.
Laat ons tot besluit terugkeren naar het voorbeeld van Dan Ariely. Is een lening van € 20.000 voor pizza’s, koffie en sneakers altijd een slecht idee? Wel, het hangt ervan af: als je een creditcardschuld met hoge interesten moet terugbetalen voor frivoliteiten uit het verleden, ben je misschien wel rationeler dan je zou denken. En het is de taak van de schuldeiser om dat te achterhalen.